Verslag uit een gonzende bijenkorf.

Net voor het zomerverlof vond een Tubbe- intervisie plaats met een 80-tal deelnemers uit meer dan 40 woon- en zorgcentra. De deelnemers hebben gemeenschappelijk dat ze zich buigen over: hoe kunnen we een woon en zorgcentrum (WZC) uitbouwen waar bewoners en medewerkers een grotere inspraak hebben? Een WZC waar het goed leven én werken is. 

De speed-dating aan het begin van de dag bracht veel energie op gang. Bij het afsluiten van de intervisie had men nog meer goesting in het Tubbe verhaal, dat was mooi om te zien. 

ALLE MEDEWERKERS BETREKKEN 

Tijdens de thematische workshops kregen de deelnemers de kans om kwesties – werkzorgen- die hun bezig houden neer te leggen. Een werkzorg die bij velen top of mind was: ‘Hoe kan je draagvlak creëren voor het Tubbe-verhaal bij medewerkers en bewoners?’

Veel knikkende gezichten waren te bespeuren wanneer een directeur getuigde dat het betrekken van àlle medewerkers bij de start het verschil maakt. Veel WZC kiezen inderdaad om naast de verplegers, zorgkundigen, KELA-beroepen ook mensen van ondersteunende diensten te betrekken waaronder de keuken, poets, logistiek …. Een bredere vertegenwoordiging zorgt voor een grotere betrokkenheid en voor creatieve voorstellen, zoals de bewoner die met zijn verjaardag zijn favoriete maaltijd kiest en/of kookt. 

Er werd beklemtoond dat men er goed aan doet om te ‘waarderen’ wat er al is. Er zijn immers tal van initiatieven en kleine voorbeelden in het dagdagelijkse die reeds ‘Tubbe’ zijn, zonder dat ze aldusdanig benoemd worden. Maak ze zichtbaar, luidt het. 

Geef werknemers ook de ruimte en de tijd om zelf ideeën en suggesties aan te brengen. Om de onwennigheid van medewerkers -bij het nemen van nieuwe initiatieven- te overwinnen werkt een WZC met een beslissingsboom. Het geeft medewerkers een handvat in de zaken waarover ze wel of niet kunnen beslissen, zo creeërt het WZC veiligheid en duidelijkheid. Die focus helpt medewerkers in het nemen van initiatieven. Over deze beslissingsboom volgt later meer! 

WAT MAAKT BEWONERS GELUKKIG? WE VRAGEN HET HEN ZELF!

De sleutel ligt natuurlijk bij medewerkers die wensen, ideeën en suggesties van bewoners oppikken en bewoners om feedback vragen. Is men niet bang dat bewoners te veeleisend worden? De vele verhalen tonen eerder het tegendeel. Het vergt aandacht en aanwezigheid om bewoners meer inspraak te geven,  inspraak ontstaat niet vanzelf. Is men bang dat men niet aan alle wensen kan voldoen? Daarrond worden tips uitgewisseld. Zo hoeft niet alles wat een bewoner gelukkig maakt door de zorgmedewerkers zelf te worden georganiseerd. Het is belangrijk om te weten wat iemand gelukkig maakt, men kan evenwel in overleg met familie, vrienden en vrijwilligers kijken hoe het kan worden gerealiseerd. Ook dat is een rode draad doorheen vele Tubbe verhalen: vaak hebben de familieleden lang en intensief voor de bewoners gezorgd, de vraag is: wat kan en wil men nog graag doen? Hoe kan men van betekenis blijven voor de bewoner? 

Men geeft ook mee: niet alles hoeft voor iedereen hetzelfde of gelijk te zijn. Een WZC getuigde: ‘een bewoner geniet ervan om na het eten een stuk fruit te eten, daarom hoeven niet alle bewoners van die afdeling elke dag fruit te eten’. Rekening houden met kleine en grote verschillen en aanpassen alnaargelang de persoon die voor je staat. Zo gaat het thuis ook.

Er bestaat waardering voor initiatieven zoals een bewonersraad, maar de echte dynamiek zit in het dagdagelijkse contact. Daarom is het zo belangrijk om die permanente dialoog en aandacht in het DNA van de organisatie te brengen. Hoe doet men dat? 

INTEGRALE KIJK 

Uit de feedback van de ‘anciens’ resonneert dat het werken met kleinschaligere vaste teams, het leggen van veranwoordelijkheden zo laag mogelijk in de organisatie en de teams de spil laten zijn van het Tubbe verhaal een belangrijke hoeksteen zijn om het Tubbe verhaal niet alleen vaart te laten nemen, maar vooral duurzaam te verankeren. 

Tubbe wordt best integraal benaderd en ingebed in de visie van je woon- en zorgcentrum, in de manier waarop er leiding wordt gegeven, in de manier waarop het werk wordt verdeeld (kleinschaliger met een goede en warme band met bewoners), in de manier waarop teams werken, in de kwaliteitsborgingssystemen die gehanteerd worden (Prezzo) … Kortom het vraagt om een integrale kijk. 

In het verlengde daarvan was er veel belangstelling voor de vraag: kunnen we Tubbe ook inbedden in het HR beleid? Kunnen we bewoners betrekken bij de HR activiteiten? Enkele WZC verkennen dit pad. Zo nodigen ze bewoners uit om deel te nemen aan het sollicitatiegesprek. Het is een sterk signaal als je op een plek solliciteert en je merkt dat een bewoner deelneemt, het illustreert  ‘Bewoners leven en wonen hier. Dit is hun huis waar jij, als de vibes wederzijds goed zitten, komt werken’. Bewoners nemen verder ook een actieve rol op in de verwelkoming of het ontwikkelingsbeleid van nieuwe medewerkers en studenten,  …  

CONCRETE EN TASTBARE VOORBEELDEN GEVEN INSPIRATIE

Hoe geef je bewoners met dementie een stem? Hoe ga je om met diversiteit van bewoners en zorgmedewerkers? Hoe kan je Tubbe duurzaam verankeren? … Er zijn nog veel vragen die geen (volledig) antwoord kregen, bij sommige vragen staan we aan het begin van de verkenningstocht, met de Tubbe principes als kompas. 

Het doet alleszins plezier dat de WZC’s gevraagd aan het einde van de intervisie wat ze mee naar ‘huis’ nemen, tal van concrete en tastbare voorbeelden gaven. Zoals de inleefoefeningen voor medewerkers, de geluksvragen bij bewoners, een stilteweek in de wandelgangen, een maaltijd volgens de wens van de jarige bewoner, een familiecafé (met medewerkers), een onthaalrondleiding door bewoners, speeddating met families, het blokkot voor studenten, … Het werd gesmaakt en gaf goesting om het zelf uit te proberen. En route!

Mieke Van Gramberen, Juli 2022

In reactie op dit verslag kregen we enkele vragen binnen over de beslissingswijzer. Daarom gingen we te rade bij Maddy die de beslissingswijzer gebruikt én bedenkster ervan: Lynn Cools: Lees het artikel